Fr. FRANCISCO DE SANTO AGOSTINHO MACEDO Varaõ Verdadeiramente Encyclopedico, insigne ornato da Republica Litteraria, e immortal credito de tres Familias Religiosas, que illustrou com o seu talento por ser huma pequeno theatro para a immensa vastidaõ da sua Litteratura, naceo no anno de 1596. em a Cidade de Coimbra bastando para glorioso brazaõ desta Athenas Lusitana a produçaõ deste alumno, que lhe havia dilatar a sua fama em as mais celebres Universidades da Europa. Foy vigilantemente educado por seus Pays Joaõ Rodrigues Cidadaõ honrado, que tinha servido todos os officios da Republica, e Maria de Macedo, de cuja virtuosa disciplina sahio perfeitamente instruido nos exercicios da piedade Catholica. Nos primeiros crespusculos da idade, se admirou com tanta antecipaçaõ illustrada a agudeza do juizo, e a felicidade da memoria, que quando contava onze annos, já repetia fielmente o Poema de Virgilio, e metrificava com tal elegancia, e valentia, que naõ sómente imitava, mas excedia a este Princepe da Poezia heroica, causando mayor assombro, que antes de saber a quantidade das syllabas, e os preceitos da Poetica, compunha primorosamente todo o genero de versos, assim na lingua Latina, como materna. Estes admiraveis preludios do seu incomparavel engenho, como fossem infalliveis vaticinios dos agigantados progressos, que havia de fazer na idade adulta, estimularaõ aos Padres Jesuitas, para que com grande gosto o admitissem ao seu Instituto, que abraçou na idade de 14. annos em o Collegio de Coimbra a 22. de Mayo de 1610. Nesta Sagrada palestra se applicou à cultura das letras amenas, e severas, fructificando o seu raro talento, ainda ao tempo de florecer, assim na practica de humas, como na especulaçaõ de outras, de que resultava admiraçaõ aos Mestres, e enveja aos Condiscipulos. Depois de explicar os Tropos da Rhetorica, as difficuldades da Filosofia, e as regras da Chronologia em os Collegios de Lisboa, e Coimbra, como retumbasse o ecco do seu nome em a Corte de Madrid, foy chamado pela Magestade de Filipe IV. para Mestre das letras humanas em o Collegio Imperial, onde entre outros grandes discipulos teve a Thomàs Pinheiro, que verteo de Grego em Latim Stephanus de Urbibus, como elle com agradecida memoria confessa pag. 361. n. 55. Igual foy ao seu merecimento a fama que adquirio neste magisterio, assim pela afluencia poetica, como pela profundidade Theologica, e eloquencia Sagrada, com que se distinguia dos mais famosos professores destas Faculdades, conciliando por taõ singulares dotes o respeito, e aclamaçaõ das primeiras pessoas da Corte Castelhana, a que sinceramente correspondiaõ as vozes do vulgo. Para se justificar de huma culpa maquinada pela malevolencia dos seus emulos, em que teve mayor parte a credulidade, que a malicia, foy obrigado a deixar a Religiaõ da Companhia, havendo sete annos, que fizera a profissaõ do quarto voto, e queredo manifestar ao mundo naõ ser o seu intento preferir a liberdade do seculo ao rigor do Claustro, abraçou o austero instituto da reformada Provincia de Santo Antonio, recebendo o habito das mãos do Provincial Fr. Berardo dos Martyres a 27. de Junho de 1642. e com Breve de Urbano VIII. professou passados seis mezes a 28. de Dezembro do mesmo anno, quando contava 46. annos de idade. Foy mandado pelos Superiores ler Filosofia, e Theologia no Collegio da Pedreira em a Universidade de Coimbra, e ao tempo, que estava dezempenhando taõ laboriosa incumbencia, o chamou El-Rey D. Joaõ o IV. para se servir da sua grande capacidade. Obedeceo à ordem do seu Soberano, e para que mais prontamente se dedicasse ao seu serviço, passou no anno de 1645. Da Provincia de Santo Antonio para a Observante de Portugal, onde permaneceo atè o fim da vida. Em obsequio daquelle Principe acompanhou a quatro Embaxadores, que mandou às principaes Cortes de Europa, que foraõ Francisco de Mello Monteiro mòr a França; o Illustrissimo Bispo de Lamego D. Miguel de Portugal a Roma; D. Vasco Luiz da Gama Marquez de Niza a França, e Joaõ Rodrigues de Sà Conde de Penaguiaõ, e Camareiro mòr a Inglaterra. Nestes grandes Theatros luzio com igual credito da sua Pessoa, que da Naçaõ Portugueza, o monstruoso engenho, a sublime elegancia, e a judiciosa profundidade deste insigne Varaõ, arrebatando em merecidas suspensoens aos mayores Corifeos de todas as Faculdades, de que era precioso erario a sua feliz memoria. Na cabeça do mundo, como estimadora dos mayores juizos, conciliou a veneraçaõ das principaes pessoas, que compoem taõ illustre Corte, distinguindo-se entre todas a Santidade de Alexandre VII. que por ser insigne cultor do Parnasso, lhe era muito inclinado, admirando o natural genio, que tinha para a Poesia. Desta inclinaçaõ foy consequencia o nomeallo Mestre da Controversia em o Collegio de Propaganda Fide, Lente de Historia Ecclesiastica na Sapiencia de Roma, e Consultor da Inquisiçaõ Universal. Ao tempo que estes lugares com acelerados voos o hiaõ elevando à mayor eminencia, principalmente vendo-se favorecido dos Duques de Saboya, Florença, e Mantua, e o que era mais do declarado affecto do Pontifice, o perdeu infelizmente por naõ condescender na emenda de huma palavra, que lhe mandava riscar o mesmo Pontifice no epitafio, que por sua ordem fizera para o Mausoleo de Monsenhor Favorito seu Prelado domestico. Desta infelicidade, que pudera evitar a prudencia se senaõ deixara arrastar do seu genio inflexivel, se armou a emulaçaõ para lhe dar gravissima materia à sua tolerancia, de que depois triunfou a propria innocencia. Deixada Roma passou a Veneza, e para que em taõ nobre Cidade fizesse conhecido o seu nome, havendo defendido na Curia por tres dias successivos no anno de 1658. humas Conclusoens de Omni Scibili em obsequio dos Cardeaes Pedro Ottoboni, e Francisco Albizio, ambos doutissimos na Jurisprudencia Civil, e Canonica, e seus affectuosos Patronos, de que lhe resultou immortal credito à sua litteratura, se resolveo a entrar em segundo combate, de que foy theatro o Convento de Saõ Francisco da Vinha da Cidade de Veneza estando presentes o Doge Domingos Contareno, e a Nobreza daquella celebre Republica, sustentando pelo espaço de outo dias mayor que Athlante sem o soccorro de Alcides aquellas famosas Conclusoes intituladas Leonis Sancti Marci rugitus litterarii, que principiáraõ a 26. de Setembro de 1667. e comprehendiaõ em outo pontos as materias seguintes. 1. Os sentidos, versoens, e interpretaçoens do Testamento velho, e novo. 2. A serie, successaõ, e authoridade dos Summos Pontifices, e Concilios Ecumenicos. 3. A Historia Ecclesiastica, desde Adaõ atè Christo, e de Christo atè o tempo em que defendeo. 4. A doutrina, e tepo, em que floreceraõ os Santos Padres assim Gregos, como Latinos, principalmente de Santo Agostinho. 5. A Filosofia, e Theologia Especulativa, e Moral conforme as tres Escholas de Santo Tomàs, Scoto, e Suares Granatense. 6. A Jurisprudencia Canonica, e Civil; a Historia Grega, e Latina, e principalmente a de Italia, e Veneza. 7. A Rhetorica, e seu methodo: e ultimamente a Poetica conforme a mente de Aristoteles, e da fórma de todo o genero de versos praticados pelos Gregos, Latinos, Italianos, Espanhoes, e Francezes. Concorreraõ a este litterario combate os mayores sabios, que aquella idade respeitava na Europa atrahidos huns da admiraçaõ, e estimulados outros de inveja, de que hum homem se animasse, posto que ornado de sublime talento a huma empreza, que ainda era ardua para todos os Cathedraticos da mais douta, e florente Universidade. Porèm a experiencia os desenganou, reconhecendo que era Macedo animada Encyclopedia, e vivo erario de todas as sciencias, as quaes possuia com tanta eminencia, que a tudo quanto se lhe perguntou, e arguto se naõ equivocou em huma só palavra, e muito menos se suspendeo pelo mais breve espaço a todas as repostas que dava; antes para evidente prova de como a cõprehençaõ do juiso, e felicidade da memoria se naõ tinhaõ perturbado com taõ diversos argumentos, e logravaõ de huma perfeita serenidade, emendou a hum dos arguentes hum Texto da Escritura erradamente citado; e a outro lembrou hum verso de Virgilio, que lhe esquecera, e a outro que allegava authoridades falsas para prova do seu argumento naõ somente descobrio a falsidade das suas allegaçoens, mas lhe repetio diversos Authores com que verdadeiramente podia estabelecer a sua opiniaõ. Coroou este famoso Acto recitando extemporaneamente mil versos Latinos com hum Epigrama em louvor da Republica de Veneza o qual mandou escrever debaxo do seu retrato a mesma Republica, e o collocou na Bibliotheca de Saõ Marcos para eterno padraõ do seu agradecimento declarando-o seu Cidadaõ, e elegendo-o Cathedratico de Filosofia Moral em a Universidade de Padua, de que tomou posse a 18. de Dezembro de 1667 . Foy hum dos acerrimos propugnadores da doutrina de Santo Agostinho, de cujas obras tinha tanta liçaõ, que as repetia de memoria sem interrupçaõ da menor palavra, causando mayor espanto, que querendo alguns emulos examinar a verdade de taõ portentosa erudiçaõ lhe allegavaõ alguns textos do Santo Doutor fabricados com tal arte, que pelo estilo, e doutrina pareciaõ ser verdadeiros, cuja falsidade promptamente descobria, mostrando naõ serem genuinos partos da penna da Aguia dos Doutores. Fallou as linguas mais polidas da Europa com perfeiçaõ, escrevendo, e prégando na Italiana, e Espanhola como se fora nacido em Roma, e criado em Madrid. Entendeo a Franceza, e em a Grega naõ foy hospede, alcançando o principado em a Latina, da qual foy eloquentissimo cultor, e nomeado Chronista desta Monarchia em taõ elegante idioma pela Magestade de Dom Joaõ o IV. por Alvara passado a 8. de Abril de 1650. Desde a infancia bebeo com tanta abundancia as aguas da Hipocrene, que foy numerado entre os Principes do Parnasso, assim na elevaçaõ do enthusiasmo, como na cadencia do metro. Antepoz a magestade de Virgilio ao furor de Estacio, e o Estro de Lucano, à eloquencia de Claudiano, sendo o seu estilo sempre sublime, claro, e numeroso. Naõ foy menos copiosa a sua veya na composiçaõ das Odes, e Elegias, de que seguro como exemplares os Ovidios, Horacios, Propercios, e Catullos. O primor da Oratoria brilhou nas suas Oraçoes, Apologias, e Invectivas, praticando com artificiosa energia os seus melhores preceitos. Sendo profundo Theologo Escolastico como manifestou na laboriosa conciliaçaõ do Doutor Angelico com o Subtil, em que pertendeo inimigo da parcialidade unir estas duas grandes Escolas, naõ foy menos em a Positiva, e Polemica, em que se mostrou sempre sequaz das opinioens mais solidas, e fortissimo propugnador dos dogmas Catholicos contra a cegueira do Atheismo, e petulancia da Heregia. Da Filosofia moral, que ensina regular as proprias paixoens, aprendeo a moderaçaõ, com que tolerou a injustiça da fortuna nunca mais cega, do que quando lhe negou os premios merecidos ao seu grande talento, e os concedeo a outros, que lhe eraõ inferiores em tantos dotes, de que liberal o ornara a natureza. Desta sem-razaõ, ainda que modestissimo se queixou na Prefaçaõ ao Leitor das Collaçoens de Santo Thomàs, e Scoto, explicando o seu sentimento com estas elegantes vozes: Scribo procul á fuco, longe ab ambitione: omni spe honoris non modò abjecta, sed etiam amissa: victima veritatis non macta, sed mactata. Contigit mihi jactari in schola, quòd ille alter in acie-

Disce legens doctrinam ex me, verumque laborem

Fortunam ex allis: nam te mea penna Minervae

Addictum dabit, & nulla irter praemia ducet.

Para defender as opinioens sobre a materia da Graça, e da verdadeira doutrina, que sobre taõ importante questaõ seguira Santo Agostinho, se armou por diversas vezes a sua penna contra o Cardeal Henrique de Noris igualmente eminente em a dignidade como litteratura, chegando a tal excesso o ardor da contenda, que o desafiou por hum publico edital, assinada para theatro desta controversia a Cidade de Bolonha, o qual naõ aceitou o Eminentissimo Noris como receando o vigor da eloquencia, e afluencia da Latinidade do seu contendor. Entre a laboriosa occupaçaõ de tantos estudos sempre conservou saude robusta atè poucos dias antes da morte, para a qual preparado com todos os Sacramentos, entregou o espirito nas mãos do seu Creador em o Convento de Padua no primeiro de Mayo de 1681. quando contava 85. annos de idade, e naõ de 88. e de 90. como erradamente se lè nas duas Inscripçoens abaixo tresladadas. Foy honorificamente sepultado pelos seus Religiosos, e para eterna recordaçaõ de taõ grande homem mandaraõ esculpir de bronze hum Busto, que reprezentasse a sua figura natural, ao qual collocado sobre a porta da Sancristia se lhe gravou na parte inferior em huma tarja de pedra a seguinte Inscripçaõ.

  1. O. M.

Patri Francisco Macedo Lusitano

Hujus Domùs Patres eximio centubernali suo

Istam

Ex aere Imaginem

Pro aurea illâ quam in Patavino Gymnasio

Moralis Philosophiae Doctor, & undique

Lingua, & calamo vir doctissimus protulit

Unanimiter decrevêre.

Obiit anno Domini 1681. die prima Maii

Aetat. 90.

Semelhante obsequio consagrou à sua immortal memoria em o Convento de AraCaeli em Roma seu amante discipulo Fr. Miguel Angelo Farolfo de Candia, Prégador do Palacio Apostolico, collocando o seu Busto aberto de relevo em hum marmore Vermelho, defronte da escada, que sóbe para o dormitorio, para servir aos que passaõ de despertador dos merecimentos deste insigne Varaõ, cujo retrato se anima com estas elegantes clausulas.

  1. M. S.

Viro omniscio

  1. Fr. Francisco á Sancto Augustino Macedo

Patria Lusitano, Veneto Ciui

Min. Obseru. Prov. Portugal. Lectori Jubilato

In Patauina Academia Aethicae Professori

Galliarum Reginae Annae Concionatori, & Consliario

Regis Lusitaniae Joannis IV. Chronologo Latino

  1. Officii Roman. Qualificatori

In Collegio de Prop. Fid. Controversiarum Lectori

In Romana Sapientia Hist. Eccles. Magistro

Poetae extemporaneo celeberrimo

Pluribus in Catholicae, ac Literariae Reipublicae

Obsequium laboribus claro

Encyclopedicis non paucis speciminibus, ac certaminibus illustri:

Adversae fortunae ictibus intrepido

Ingenio acri, memoria infallibili

LXX voluminum Patri

Die 1. Maii ann. M. DCLXXXI. aetatis suae ann. LXXXVIII.

Paduae ad superos profecto

Fr. Michael Angelus Farrolfus de Cãdia

Sacri Palatii Apostolici Praedicator

Cism. Fam. Min. Observ. & Reform. Discretus perpetuus,

Et in Romana Curia Commissar. Generalis

Grati Discipulatús causa M. P. C.

Anno Domini M. DC. XCI.

A estes elogios, que a arte gravou na pedra para mayor perpetuidade da memoria do Padre Macedo correspondem as vozes de insignes Authores, que uniformemente o aclamaõ por Feniz dos engenhos. Nicol. Ant. Bib. Vet Hispan. liv. 4. cap. 4. §. 77. multorum omnis generis librorum confector insignis, vir multiscius, & eloquens, e na Bib. Hisp. nov. Tom. 1. pag. 336. col. 2. Acumine ingenii, memoriae praesentia, multarumque disciplinarum praestanti eruditione clarissimum. Daniel Papebroch. Act. SS. Maii in vita B. Mafald. Reg. no principio Italiae toti, quin & universae Europae notissimus. Carol. Patin. Lyc. Patavin. pag. 129. celeberrimum P. Franc. de Franciscis. Dissert. Philolog. de Franc. Litter. sect. 3. de Rhethor. atque Poesi. n. 13. nostri saeculi author probatissimus, & n. 21. Poetam, & Oratorem praestantissimus. Vir plane eruditus, inque carminibus pangendis felicissimus, ac venae uberrimae. Morhof. Polyhist. Litterat. lib. 4. cap. 6. incomparabilis omni doctrinarum genere, maximoque judicio praediti, & cap. 12. virum omnibus doctrinis, & scientiis consummatum. Gregor. Leti Italia Regnante liv. 3. part. 3. Ingegno trascendentissimo, e mostroso, e senza di alcun dubbio uno di maggiori litterati che sien viventi. Papadopoli Hist. Gymnas. Patav. Tom. 1. lib. 2. cap. 34. vir miri prorsus, & faecundissimi in re litteraria ingenii, e lib. 3. sect. 2. cap. 33. vir plane eruditus, & in pangendis carminibus felicissimus. Sousa de Macedo Lusit. Liberat. lib. 1. cap. 14. n. 20. eruditissimus, & elegantissimus, e no Prolog. de Caramuel convencid. Cuya elegancia rara, y erudicion grande le haze bien conocido, e na Eva, e Ave. Part. 1. cap. 26. n. 10. bem conhecido em Europa toda por Poeta insigne. P. Garau Maxim. Moral. Maxim. 1. su tan grande, como breve Panegyrista Macedo falla do Panegyrico, que compoz em applauso do Principe de Condè. D. Franc. Manoel no Prolog. das Obras Metric. En la opulencia de las buenas, y de las mejores letras humanas, y divinas nuestro insigne, y nuestro Preceptor el P. Maestro Fr. Francisco de Macedo, cuyos copiosos raudales gozan admirablemente dòs Cathedras, muchos pulpitos nò pocos tribunales, y innumerables typos. P. Emman. Ludov. Vit. Princip. Theod. lib. 1. §. 249. Lusitanus Tullius, & lib. 3. §. 198. insignis, & celeberrimus in Academia Conimbricensi Magister. Joan. Soar. de Brit. Theatr. Lusit. Litter. lit. F. n. 52. singularem illum hominem Lusitaniae, seu potiùs Hispaniae Phaenicem, summisque omnium nationum viris conferre, vel etiam praeferre non dubitarem. Sabino Lux Moral. Tract. 44. de Eucharist. n. 49. vir omniscius, & famosius. Fr. Fernand. da Soled. Hist. Seraf. Part. 3. liv. 1. cap. 21. bem conhecido no mundo pela grande Latinidade, Poetica, e Rhetorica, e Part. 5. liv. 5. cap. 1. grande homem conhecido por sua remontada erudiçaõ em toda a Europa. Ped. Bayle Diccion. Historique e Critique. Tom. 3. pag. mihi 238. une des plus fertiles plumes du XVII. siecle. Niceron Memoir. des Hom. Illustr. Tom. 31. pag. 314. onde com atrevida critica, e mayor petulancia faz juizo das obras, e do talento do Padre Macedo, sendo incapaz de se constituir Censor de hum Varaõ, que foy eminente em todas as sciencias, de cuja vida narrou varios factos com ignorancia crassa, devendo aprender da sua erudiçaõ para ter algum nome com as Memorias Historicas, que fielmente transcrevia, de quem lhas mandava. Gravesson. Histor. Eccles. Tom. 8. pag. mihi 132. col. 1. eruditionis laude celebris, onde erradamente o faz Italiano. Bib. Societ. p. 235. col. 2. vir plane eruditas, & in pangendis carminibus felicissimus. Franco Imag. Da virtude em o Nov. de Coimb. Tom. 2. pag. 617. col. 1. Foy homem eruditissimo, e na Poesia latina excellentissimo. Franc. de Santa Maria Chron. dos Coneg. Secul. liv. 1. cap. 2. taõ conhecido no mundo por suas grandes letras, e erudiçaõ. Sousa A ppar. à Hist. Gen. da Caza Real Portug. pag. 130. §. 152. de quem temos em muitas, e diversas obras tantos abonos da erudiçaõ, como do grande engenho taõ universal, que servio de admiraçaõ em muitas Cortes, e Universidades da Europa, onde rezidio. Fr. Martinho do Amor de Deos. Chron. da Prov. de Santo Antonio pag. 748. preclaro Heròe. Lopo da Vega Laurel de Apollo. Sylv. 2.

Francisco de Macedo

Tu Rhetorica dulce, y amorosa

Ó tu Lyra latina culta, y grave

Perdiera a tanta empreza el justo miedo:

Però si como fue dificultosa

Fuera impossible, Amor imaginara

Dedalo que comigo al Sol bolara.

  1. Ant. dos Reys Enthusiasm. Poet. n. 78.

………………………………………. ab altis

Arboribus certat ramos decerpere pulcher

Cynthius ipse suum cincturus fronde Poetam,

Illum ter magnum, quo non praestantior alter,

Seu canat in campo squallentem pulvere Martem,

Tristia seu querulâ moduletur carmina voce,

Seu Cytharam pulsans festiva poemata pangat:

Illum, qui natus placidi prope flumina Mõdae,

Reptavit per plectra puer, teneroque liquentes

Largiùs ore bibit latices, quàm turba, sororum

Quae subit in Pindum, solita est haurire: canentem

Quem Tagus ut posset properans audire, fluenta

Saepe sua in medio fecit consistere cursu;

Albula quem gelidus, Tamesisque, & Sequana, parvus

Quem Mançanares, Arnus, simul atque citatus

Ticinus quondam mulcentem carmine Nymphas

Audivere suas: illum qui nomine gestat

In proprio meritae laudis monumenta,

Macedum.

 

Cathalogo das obras impressas por ordem Chronologica.

De primis solemnibus, & pompa triumphali habita in Apotheosi Divi Francisci Xaverii epico carmine libri tres. Ulyssipone apud Joannem Rodrigues. 1621. 8.

Apotheosis Sanctae Elisabethae Reginae Lusitanae epico carmine liber unicus. Conimbricae apud Didacum Gomes Loureiro. 1625. 4.

Lacrymae Provinciae Lusitanae ob ereptum sibi Lugduni acerba morte P. Franciscum de Mendoça. Consta de quatro Elegias, e dous Epigrammas latinos. Sahiraõ impressos no principio do Viridarium Sacrae, & prophanae eruditionis do mesmo Padre Mendoça, que morreo na Cidade de Leaõ a 3. de Junho de 1626. Lugduni apud Horatium Cardon. 1632. fol. & ibi apud Laurentium Anisson. 1649. fol.

Theses Rhetoricae omni eruditione refertae Matriti. 1628. Constavaõ destes Titulos Thesaurus eruditionis pro sole zodiacum procurrente. Parnassi Nemus poeticis arboribus consitum. Viridarium eloquentiae Rhetoricis floribus distinctum.

Historia de los Martyres del Japon. Madrid. 1632. 4. Faz mençaõ desta obra o moderno addicionador da Bib. Orient. de Ant. de Leaõ. Tom. 1. fol. 547. No Appendix.

Vida del gran D. Luiz de Attayde, tercero Conde de Attouguia. Madrid en la Imprenta Real. 1633. 4. Sahio com o supposto nome de Jozè Pereira de Macedo. A esta obra louvaõ Franckenau Bib. Hisp. Genealog. Herald. pag. 268. e o moderno addicionador da Bib. Orient. de Ant. de Leaõ Tom. 1. Tit. 3. col. 56.

Epitome Chronologico desde el principio del mundo hasta la venida de Christo. Madrid. 1633. 4. 89

Sermaõ de S. Thomè Padroeiro da India, na Capella Real. Lisboa por Lourenço Craesbeeck. 1637. 4.

Panegyris Apologetica pro Lusitania vindicata á servinte injusta, ab jugo iniquo, á tyrannide immani Castellae, jure, virtute, & operá Joannis IV. Justi Regis, Legitimi Domini, optimi Parentis anno captivitatis sexagessimo. Parisiis. 1641. 4. & Ulyssipone apud Laurentium de Anvers. 1641. 8. & ibi apud Georgium Rodrigues eodem anno. 4. Barcelona por Jayme Romeu 1641. 4.

Jus succedendi in Lusitaniae Regnum Dominae Catharinae Regis Emmanuelis ex Eduardo filio neptis Doctorum sub Henrico Lusitaniae Regni ultimo Conimbricensium sententiis confirmatum. Parisiis apud Sebastianum Cramoisy. 1641. fol. He huma traduçaõ da Allegaçaõ de Direito, que na causa da succeçaõ deste Reyno se fez por parte da Serenissima Senhora D. Catherina, e sahio impressa em Lisboa 1580. fol. a qual traduzio o P. Macedo em o breve espaço de quinze dias, e a dedicou ao Cardeal de Richilieu, que dezejava ver os fundamentos por onde esta Coroa naõ pertencia à de Castella. No fim desta traduçaõ acrecentou o Tradutor. Apendix libri de actu, & jure possidendi Serenissimi Regis Joanis IV.

Lusitania Vindicata. He huma traduçaõ latina, em a qual diz ao Leitor. Cùm essem Parisis octo Lusitaniae vindicatae exemplaria brevi tempore ex diversis Europae partibus ad manus pervenere meas. Ea vero sibi singula discrepantia, & uno excepto omnia mendosa: igitur Lusitanam ipsam ex Archetipo quem prae manibus habeo sine crimine transcriptam edere visum est. Sahio sem lugar, nem anno da impressaõ, mas do caracter se conhece ser em Lisboa, e no anno de 1641. 16.

Elogia Gallorum. Aquis Sextiis apud Stephanum David. 1641. 4.

Sacrae D. Magdalenae Speluncae vulgò saincte Baume prope Massiliam  poetica citra fictionem descriptio. ibi apud eumdem Typ. 1641. 8. Ulyssip. Apud Michaelem Desland. 1683. no liv. Carm. Selecta Macedi à pag. 319.

Statua equestris Ludovici XIII. Parisis. 1641. 4. & Ulyssip. apud Laurentium de Anvers. 1641. 4. & ibi apud Michael. Desl. 1683. 8. no Carmin. Select. à p. 155.

Cardinali Julio Mazzarino pro recens donata Purpura Elogium. Eidem Romam è Cathalonia redeunti. Parisiis 1641. 4. & Ulyssip. apud Michaelem Desland. 1683. 8. no liv. Carmina Selecta à pag. 285.

Excellentissimi D. D. Marchionis de Fontene Christiani Regis Galliarum apud Sanctam Urbem Oratoris solemni põpa invecti carmen, & acroama triumphale. Romae per Dominicum Marcianum. 1641. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes. 1683. 8. no liv. Carmin. Select. à pag. 225. Esta obra sahio com a seguinte.

Acroamata Galliae á novem Musis reddita solemni die pompae pedestri oratione.

Illustrissimo, & Reverendissimo Domino Bretalio Archiepiscopo Aquensi rusticanae suae domús poetica descriptio. Parisiis 1641. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes. 1683. 8. no liv. Carmin. Select. à pag. 187.

Poema epicum pro victoria Anglorum ab Hollandis mari comparata. Londini. 1641.

Panegyricus Urbano VIII. epico carmine. Lyra Barberina Urbano VIII. Sylva. Verso arcaico. Eidem Urbano super creatione Cardinalium recens facta elogium. Romae apud Dominicum Martianum. 1642. 4. A Lyra Barberina. Sahio segunda vez impressa Ulyssipone apud Michaelem Deslandes 1683. 8. no livro Carm. Select. a pag. 17.

Honor Vindicatus. Rupellae. 1642. 8.

Roma in Tabula Lusitana. Romae apud Dominicum Martianum. 1642. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes 1683. 8. no livro Carmina Select.

Sermaõ nas honras, que a Naçaõ Franceza celebrou á memoria do Christianissimo Luiz XIII. o Justo na sua Capella Real desta Cidade de Lisboa. Lisboa por Antonio Alvares Impressor d’ElRey. 1643. 4.

Montigiensis de Castellano hoste victoria. Ulyssipone apud Antonium Alvares Typ. Reg. 1644. 4.

Officium breve S. Joannis Evangelistae ad usum Principis Theodosii. Ulyssipone apud Paulum Craesbeeck. 1644. 24.

Sermaõ da Soledade de Nossa Senhora na Capella Real. Lisboa por Paulo Craesbeeck. 1645. 4. Coimbra pela Viuva de Manoel Carvalho Impressor da Universidade. 1654. 4.

Philipica Portugueza contra la invectiva Castellana. Lisboa por Antonio Alvares Impressor d’ElRey. 1645. fol. Como escreveo este livro contra Filipe IV. Rey de Castella, imitou a Demostenes, que chamou Filipicas às eloquentes invectivas contra Filipe Rey de Macedonia.

Propugnaculum Lusitano Gallicum contra calumnias Hispano-Belgicas in quo ferme omnia utriusque Regni tùm domi tum foris praeclare gesta continentur. Parisiis. 1647. fol.

Principi Condaeo D. D. Ludovico Borbonio Epinicium, & Elogium. Parisiis apud Dyonisium Langlaeum. 1647. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes. 1683. 8. no livro Carmin. Selecta. pag. 63.

Orpheus Tragicomedia in Aula Regia Palatii Parisiensis coram Rege Christianissimo Ludovico XIV. acta. Parisiis apud Dyonisium Langlaeum. 1647. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes Typog. Reg. à pag. 288. He dedicada ao Cardeal Mazarino, a quem fez hum largo elogio de obra Lapidaria, impresso no fim desta Tragicomedia.

Manifestum pro Regno Lusitaniae. 1647. fol. Naõ tem lugar, nem anno da impressaõ.

Serenissimi Principis Petri Infantis Portugaliae Genethliacon heroice dicatum Principi Theodosio cum ejusdem elogio. Parisiis apud Dionysium Langlaeum. 1648. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes. 1683. 8. no livro Carmin. Select. à pag. 97.

Panegyris Soterica ob propulsatum Eucharistiae ope imminens ab immisso periculum Serenissimo Regi Lusitaniae IV. divinitùs servato dicta. Parisiis Sebastianum Cramoisy. 1648. 4.

Laurus Harcurtica trilaurea Excellentissimo Principi Ludovico Lotharingio Comiti Armeniaco. Parisiis apud Dionysium Langlaeum. 1648. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes. 1683. 8. no livro Carm. Select. à pag. 135.

Aeraeum trium imaginum Regiarum Ludovici XIII. Justi, Annae Austriacae, Ludovici XIV. Adeodati & Angeli super volantis spectaculum ad aeternitatem expressum in bivio pontis commutatis collocatum. Parisis apud Dionysium Langlaeum. 1648. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes. 1683. 8. à pag. 111.

Sermon, que predicò a su Magestad la Reyna Christianissima de Francia D. Anna de Austria Regente en su Real Palacio en 10. de Março el Martes segundo de la Quaresma del año 1648. Pariz per Dionis Langleo. 4.

Cortina Augustini de Praedestinatione, & Gratia adytis in centum Oracula reclusis Gregorii Magni, & D. Bernardi responsis confirmata. Monasterii per Christophorum Kengoolt. 1649. 4.

Isagoge ad doctrinam D. Augustini. ibi per eumdem Typog. 1649. 4.

Elogia nonnulla, & descriptio Coronationis Serenissimae Christinae Suecorum Reginae oratione soluta, & ligata. Holmiae. 1650. fol.

Institutae ab Excellentissimo Comite Cubiliarcho Extraordinario in Anglia Lusitaniae Regio Legato navigationis, & inceptae Legationis narratio. Londini apud Stephanum Bovvtell. 1652. 4. com hum elogio a Inglaterra.

Tessera Romana Autoritatis Pontificiae adversus Buccinam Thomae Angli, & Classicum Heterodoxorum. Londini. 1653. 4.

Controversia Ecclesiastica inter Frates Minores. Londini. 1653. 4.

Domus Sadica regiis lineis firmata, Romanis columnis nixa, Sadicis Heroibus illustrata. Londini apud Guillielmum Dugard. 1653. fol. grande.

Lituus Lusitanus buccinae Anglicanaae Thomae Angli canenti occinens. Londini per R. Nortonum. 1654. 4.

Mens divinitùs inspirata Santissimo Patri Domino Innocentio X. Super quinque propostiones Cornelii Jansenii, & mens Divi Augustini illustrata de duplici adjutorio. ibi per eundem Typog. 1654. 4.

Rosae Alexandrinae Alexandro Papae VII. recens creato. Romae Typis haeredum Corbelletii. 1655. 4. Consta de hum Panegyrico em proza. Elogio de obra Lapidaria. A exaltaçaõ ao trono, Poema em estilo de Virgilio; a Coroaçaõ no estilo de Estacio, e a Cavalcata em o de Claudiano.

Christina Pallas togata Alexandri VII. auspiriis triunphatrix, sive Elogium Christinae Sueciae Reginae. Romae ex Typog. Rev. Cam. Apostol. 1656. 4.

Statua equestris Capitolina M. Aurelii cum oraculo ad Alexandrum VII. Romae per Vitalem Mascardum. 1656. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes. 1683. 8. à pag. 123.

Trophaeum epicum pro victoria de classe Turcica celeberrima ad fauces Hellesponti parta, Venetiis erectum. Romae apud Vitalem Mascardum. 1656. 4.

Acrecentado sahio pelo Author. Patavii apud Cadorinum. 1680. fol. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes Typog. Reg. 1683. 8. no livro Carmin. Select. Macedi à pag. 341.

De Alexandri VII. Pontif. Max. inauguratione, Coronatione, Pompa triumphali Carmen. Item duo Epigrammata, & unica Elegia. Romae apud Vitalem Mascardum. 1656. 4. & Ulyssipone apud Michael. Desland. Typog. Reg. 1683. 8. à pag. 29. e 33.

Panegyricus Alexandro VII. ob depulsam pestem. Romae apud Vitalem Mascardum. 1657. fol.

Encyclopedia in agonem Litteratorum producta auspiciis Alexandri Maximi Papae VII. Romae Typis S. Congregat. de Propaganda Fide. 1657. fol. No principio propoem. Agonis Leges. Titulus primus. Rationale, & doctrina veritatis Philosophicae, & Theologicae duodecim gemmis litteraru distinctum ad ideam. Exodi cap. 28. conformatum. Dicatum Eminentissimo Cardinali Flavio Chisio. Secundus. Tabernaculum Faederis disciplinarum Juris Canonici, & Civilis, & Theologiae Positivae, &Sacrae Scripturae duodecim Tentoriis more Castrorum Israeliticorum. Num. cap. 2. per gyrum erectis circumdatum. Dicatum Excellentissimo Domino Mario Chisio. Tertius. Corona Gnossia novem syderibusillustribus pro litteris antiquioribus. Dicata Excellentissimo Principi Augustino Chisio. Farnesii Purpura ad D. Marium Albericum. Ode Alcaica. Romae Typis Mascardi. 1658. fol.

In navim Barberinam. Ode Alcaica. Ibi per eumdem Typog. 1658.

Vitae Sanctorum Joannis de Matha, & Felicis de Valois Fundatorum Ordinis Sanctissimum Trinitatis Redemptionis Captivorum, & ipsius familiae pia studia, & eximii fructus. Romae apud Angelum Barnabò à Verme. 1660. 8.

Theatrum Methereologicum, in quo ignea, aquea, terrestria, subterranea, & iis mixta metheora spectantur. Romae typis Jacobi Dragondelli. 1660. 8. No prologo deste livro diz o Author. cap. 15. de ignibus subterraneis. Nosque superioribus annis smile exemplum atulimus maris ad Insulas Tertias ardentis mirabili sane incendio; cujus causam & investigavimus, & compertam in lucem dedimus Tractatu ea de re accurate scripto.

De Claribus D. Petri. Tom. 1. in quattuor libros divisus. 1. de Clavi Pontificiae dignitatis. 2. de Clavi Sacrae Scripturae. 3. de Clavi fidei dogmaticae, & practicae. 4. de Clavi Sacramentorum adductis tribus de haeresi, & schismate; de Sacerdotio Christi, de peccato originali controversiis. Romae apud Philippum Mariam Mancinum. 1660. fol.

In obitum Eminentissimi Principis Cardinalis Bernardini Spadae Naenia Lyrica cum ejusdem epitaphio. Romae per eumdem Typog. 1661. 4. & Ulyssipone apud Michaelem Deslandes Typ. Reg. 1683. 8. no livro Carmina Select. Macedi a pag. 375.

Archigymnasij Romanae Sapientiae ab Alexandro VII. Pont. Max. perfecti, lustrati, consecrati postridie Idus Novembris descriptio. Romae apud Jacobum Dragonellum. 1661. 8. No fim tem estas palavras. Scribebat uno post mense quàm dedicata est ab Alexandro Sapientia ejusdem anni. 1660. Franc. Macedo.

Diatriba de adventu D. Jacobi in Hispaniam. Romae apud Philippum Mariam Mancini. 1662. 4.

Controversiae Selectae adversus haereticos, scismaticos. Romae per eumdem Typog. 1663. 24.

Reverendissimi P. Abbatis D. Hilarionis Rancati in ejus exequiis praesente corpore ad Sanctae Crucis in Hyerusalem habita laudatio. ibi per eumdem Typog. 1663. 4.

Funebris in Cardinalem Julium Sachetum Oratio. Ibi per eumdem Typog. 1663. 8.

Scholae Theologicae ad doctrinam Catholicorum, & confutationem haereticorum aptae. ibi per eumdem Typog. 1664. fol.

Oratio funebris in Reverendissimi P. Pauli Luchini Exgeneralis Augustiniani Justis in Templo D. Augustini habita. ibi per eumdem Typog. 1664. 4.

Assertor Romanus, sive vindiciae Romani Pontificis, & Pontificatús. ibi per eumdem Typog. 1666. fol. Esta obra sahio cinco annos depois com huma epistola dedicatoria em Padua com este titulo Medulla Historiae Ecclesiasticae emaculata, emedulata, vindicata. fol.

Vita Teresiae Reginae Legionis, & Sanciae Dominae Jerabricae Sororum Lusitanarum Sanctimonialium Cisterciensium Sancti Bernardi instituti, quae vulgò Sanctae Reginae appellantur. ibi per eumdem Typog. 1667. 8.

Litterae officiosae reciprocae Marci ad Petrum, & Petri ad Marcum super acceptis à S. D. N. Clemente IX Papa in Cretensi obsidione auxiliis. Venetiis. 1668. 4. Obra Poetica, & consta de huma fol.

Concentus Euchologicus Sanctae Matris Ecclesiae in Breviario, & S. Augustini in libris; adjuncta armonia Exercitiorum S. Ignatii S. I. Fundatoris, & operum Sancti Augustini Ecclesae Doctoris. Venetiis apud Cieras. 1668. fol.

Lucerna Macedi ad Lucernam Cleantis. Patavii Typis Frambotianis. 1669. 16.

Epithalamium Serenissimorum Principum Joannis Federici Brunsuici, & Luneburgici Ducis, & Benedictinae Palatinae. Patavii apud haeredes Pauli Frambotti. 1668. 4. Verso heroico. Sahio Ulyssipon. apud Michael. Desland. Typ. Reg. 1683. 8. no Carm. Select.

Phaenix Creticus Catharinus Cornelius, Venetus heros incendiarii pulveris operá extinctus tribus Francisci Macedo operibus Epigrammate, Elogio, Laudatione redivivus. Venetiis apud haeredes Pauli Frambotti. 1669. 4.

Panegyricus S. D. N. Clementi Papae IX Patavii dictus. ibi per eosdem Typog. 1669. 4.

Vita Venerabilis Toribii Alfonsi Mogrovegii Archiepiscopi Limensis ex actis legitimis de mandato Sacr. Rit. Congregationis operà Ordinarii confectis, deprompta. Patavii Typis Petri Mariae Frambotti. 1670. 4.

Pictura Venetae Urbis ejusque partium in tabulis latinis, coloribus oratoriis, & pigmentis colorata. Venetiis apud Cieras. 1670. 4.

Votum Poeticum in triumphali pompa Excellentissimi Domini D. Francisci à Sousa Comitis Prati, Marchionis Minarum Legati Extraordinarii á Serenissimo Principe Petro ad Clementem X. Patavii apud Petrum Mariam Frambotti. 1670. 4.

Consta de hum largo Poema heroico latino. Sahio Ulyssipone apud Michael. Desland. 1683. 8. no Carm. Select. à pag. 201.

Collationes doctrinae D. Thomae, & Scoti cum differentiis inter utrumque; textibus utriusque fideliter productis, sententiis subtiliter examinatis, commentariis interpretum Caietani imprimis, & Licheti diligenter excussis, & aliarum, pene Scholarum praecipue Jesuiticae Suario, & Vasquio Authoribus controversiis apte prolatis. Tomus primus. Patavii apud Petrum Mariam Frambotti. 1671. fol.

Tom. secund. ibi per eumdem Typog. 1673. fol.

Eminentissimo D. Everardo Nithardo elogium cum Anagramate. Patavii apud Jacobum de Candorinis. 1672.

Serenissimi Cosmi III. Magni Ducis Etruriae Sacellum. Florentiae. 1673. 4. Obra Poetica.

Rev. P. Fr. Joannis Bona Abbatis Generalis Cisterciensis ex Congregatione Fuliensium doctrina de Usu Fermentati in Sacrificio Missae per mille, & amplius annos à Latina Ecclesia observato, dum esset Abbas, antequam R. E. Cardinalis (qualis nunc est) crearetur, examinata, expensa, refutata. Ingolstadii. 1673. 8. Esta obra, que certamente foy impressa em Veneza, ainda que dizia ser em Ingolstadio, sendo prohibida em Roma pela excessiva acrimonia, com que o Author tratava ao Cardeal Bona, segunda vez a publicou com este titulo.

Eminentissimi, ac Reverendissimi D. Cardinalis Bona doctrina de Usu Fermentati in Sacrificio Missae per mille, & amplius annos â Latina Ecclesia observato in suo libro Rerum Liturgicarum cap. 23. examinata, & expensa. Veronae 1673. 8.

Disquisitio Theologica de ritu Azymi, & Fermentati Sanctissimo D. N. Clementi Papae X. dicata. Veronae Typis Rubeis, & Gambae. 1673. 4.

Commentationes duae Ecclesiasticae Polemicae. Altera pro S. Vincentio Lirinensi, & S. Hilario Arelatensi, & Monasterio Lirinensi. Altera pro Sancto Augustino, & Aurelio, & Patribus Africanis. Venetiis ex Typog. nova Rubeana. 1674. 4. O primeiro destes dous Tratados he contra Fr. Henrique de Noris; e o segundo contra Fr. Christiano Lupo, ambos Eremitas Augustinianos igualmente doutissimos na Sagrada Theologia, e Historia Ecclesiastica. Para responder a Macedo, sahio Noris com huma pequena obra impressa em Florença no anno de 1674. com este titulo. Adventoria Ven. P. Macedo in Patavina Academia Ethices Interpreti in qua de inscriptione libri S. Augustini de Gratia Christi, Albine, Piniane, & Melania disseritur. Tanto que Macedo leo a impugnaçaõ de Noris, compoz em hum dia, e se imprimio em tres huma carta, na qual acremente impugnava ao seu Contendor, e a publicou em nome de hum seu discipulo com este titulo.

Fratris Archangeli de Parma Socii Patris Macedo Epistola obvia Adventoriae Fr. Noris super Quaestione Grammatica. Romae. 1674. 4.

Para que naõ passasse a mayores excessos esta Litteraria contenda, prohibio com judiciosa cautela a Sagrada Congregaçaõ a ambos os Contendores naõ escrever sobre aquella materia, de cuja prohibiçaõ estimulado Macedo, como naõ pudesse refrear o impeto de seu ardente genio, publicou hum Cartel, em que dezafiava ao P. Noris para vocalmente defender a sua opiniaõ, e arguir com toda a vehemencia a este Antegonista, o qual naõ aceitou o duello. O Cartel impresso em huma folha constava das seguintes Clausulas, e o traz Gregorio Leti no 4. Tom. da Ital. Regnante. p. 502.

Libellus provocationis ad Certamen litterarium in causa Gratiae, & Augustini missus, á P. Fr. Francisco S. Augustini Macedo Observante ad P. Fratrem Henricum Noris Eremitam Augustinianum.

 

Causa Duelli

Studium defendendae doctrinae Gratiae Christianae, & Augustinianae ab erroribus, & calumniis: quod est antiquissimum Macedo.

 

Occasio

Dictum Noris de Macedo in Vindic. August. cap. 3. vers. 2. pag. 26. Pater Macedo mihi autor fuit, ut tum Historiam Pelagianam, tum hasce Vindicias evulgarem. Non potuit Macedo suasor esse operis in quo cùm plurima sunt à veritate aliena, tùm nonnulla adversa Gratiae, & Augustino.

 

Jus

Quando non licet per Superiores quidquam mandare typis, reliquum est, ut certamine decernatur.

 

Materia

Tredecim propositiones Noris pugnantes cum doctrina Gratiae, & Augustini. Errores tres inde pullulantes. Decem injuriae illatae Augustino.

 

Modus

Propositiones quis uti sunt in libro Noris conceptae verbis perspicue afferentur. Errores fideliter adducentur; Augustini injuriae manifeste exponentur; ob signatis libellis, productis testimoniis, ut negari nequeant.

 

Finis

Veritas, & honor Augustini.

 

Eventus

Noris praevaricator, & desertor Gratiae, & Augustini.

Macedo utriusque defensor, & vindex apparebit.

 

Lex

Noris quibus cumque armis, & sociis velit licitum esto.

Macedo, vel cum minimo provocat, in uno Augustino omnias unto.

Ero Bononiae.

 

Responso ad Notas nobilis Critici anonymi in Apologiam Rev. P. Fr. Thomae Mazzae Inquisitoris Genuensis pro Joanne Annio Viterbiensi. Veronae per Joan. Baptistam Merlò 1674. 4.

Myrothecium morale documentorum tredecim, quae sunt totidem lectiones super textum  Aristotelis lib. 8. Ethicorum de Amicitia. Patavii apud Jacobum de Cadorinis. 1675. 4. No fim estaõ as seguintes obras. Lamentationes Hyeremiae elegis redditae. Feria Quinta, in Caena Domini. Feria Sexta, in Parasceve, & Sabbato Sancto, &Psalm. Miserere mei Deus ad Elegiam redactus. Sahiraõ reimpressas estas obras Poeticas Ulyssip. apud. Mich. Desland. 1683. 8. No livro Carm. Select. desde pag. 345. atè 373.

Panegyrico Sacro del Serafico P. S. Francesco per recitarsi nel giorno festivo de suoi Natalitii, nel Convento dell’ Illustr. Madri di S. Lorenzo di Venetia. Padova por Jacobo de Cadorinis. 1675. fol.

Schema illustre, & Genuinum Sancti Officii Romani cum elegiis Eminentissimorum Principum Cardinalium cum corollario de infallibili authoritate Summi Pontificis in mysteriis Fidei proponendis, de ejusdem controversiis decidendis. Patavii apud Cadorinum. 1676. 4.

Discorso Academico: qual goda con più diletto la Representatione Comica o Tragica, o mista di un Palco; si un Cieco che senta, o un sordo che veda. Padova apresso Cadorino. 1676. 4.

Responsiones P. Macedo adversus propositiones parallelas Fr. Joannis à Guidicciolo collectae ab Annibale Ricio Veneto. Venetiis. 1676. 4.

Propositiones parallelae Michaelis Baii, & Henrici de Noris á P. Fr. Joanne á Guidicciolo Minorita observante Mantuano. Francofurti apud Joannem Petrum Zubrod. 1676. 12.

Directa responso P. Joannis á Guidicciolo ad responsiones P. Henrici de Noris fictas sub nomine Rev. P. Francisci á S. Angustino Macedo super Propositionibus parallelis ejusdem Noris, & Baii fol. sem lugar da impressaõ. Prodomus velitaris pro Augustino contra Henricum de Noris. Moguntiae 1676 . fol. com o nome de Fr. Bruno Neussad.

Henricus de Noris Dogmatistes Augustino injurius, Summis Pontificibus, Cardinalibus, Sanctis Patribus, Doctoribus Scholasticis infestus, demonstratus. Augustae apud Joannem David Jannor. 1676. 8. Sahio esta obra com o supposto nome D. Fulgentii Risbrochii Poloni Can. Later. Doctoris Theologi, & Abbatis privilegiati.

Responsa P. Francisci Macedo adversus Gerras Germanicas Germanitatum Cornelii Jansenii, & Henrici Noris collecta ab Annibale Riccio Veneto S. Theologiae Baccalauro. Venetiis Typis Alexandri Pezzanae 1677. fol.

Manifestatio veritatis, & responso ad Propositiones Henrici de Noris Authore Fr. Hilario á Ragusa Minorita observante Generali Theologo. fol. Naõ tem lugar da impressaõ.

Confutatio Palidoniae sub nomine P. Henrici de Noris publicatae. fol. Sem lugar da ediçaõ.

Panegyricus Innocentio XI. Patavii apud Cadorinum 1677. fol. He muito extenso, e elegante.

Trifavus compositus ex Panegyrico, Elogio, Poemate conditus Illustrissimo Reverendissimo, Excellentissimo Domino D. Aloysio Souza Archiepiscopo Bracharensi Primati Hispaniarum ad Papam Innocentium XI. Legato Extraordinario oblatus. Patavii apud Cadorinum 1677. 4. & Ulyssip. apud Michael Desland. 1683. 8. no livro Carm. Select. pag. 167.

Genethliacon Augusti Principis Jozephi Caesaris Augusti Leopoldi Imperatoris filii trilingue Latinum, Italicum, Hispanum. Consta de hum Poema Latino muito largo, e duas Cançoens, huma Italiana, e outra Castelhana. Venetiis apud Antonium Tivani. 1679. fol. No fim Corollarium pro Crepundiis missis á Summo Pontifice Innocentio XI. Principi Jozepho Augusto. Consta de hum epigramma, e huma elegia.

Panegyricus pro Laurea doctorali Illustrissimae Dominae Helenae Corneliae Piscopiae in Academia Patavina. Patavii 1679. 4.

Augustinus Eucharisticus, seu liber conflatus ex triginta testimoniis Sancti Augustini pro authoritate Corporis Christi, & aliis quaestionibus ad Eucharistiam pertinentibus secundùm Augustini doctrinam. Patavii apud Cadorinum. 1679. fol.

Elogia Poetica in Serenissimam Rempublicam Venetam, ejusque augustum Senatum, Tribunalia, Pontifices, Duces, sive Principes à primo Paulutio Anafesto usque ad praesentem Aloysium Contarenum Serenissimum, & felicissimum Principem ibi apud eumdem Typ. 1680. fol. consta de 150. Epigrammas cada hum ao Retrato dos Doges desta Republica.

De ineffabili, et altissimo Incarnationis Mysterio, et aliis continentibus cum apparatu ad idem mysterium cum Tractatu de Immaculata B. V. Conceptione, et institutione Vitae Apostolicae. Ibi apud eumdem Typ. 1680. fol. No fim desta obra imprimio Itinerarium S. Augustini post baptismum susceptum onde confessa, que era tal o afecto com que amava a este Santo Doutor, que muitas vezes se lhe repreze tava na fantezia estando dormindo. Querendo impugnar este Tratado seu emulo Fr. Henrique de Noris, publicou com o afectado nome de Fr. Fulgencio Fosseo, a seguinte refutaçaõ, que alludindo aos sonhos em que se lhe reprezentava Santo Agostinho lhe poz o seguinte titulo. Somnia quinquaginta Fr. Macedo in Itinerario S. Augustini post Baptismum Mediolano Romam: excutiebat levi brachio P. Fulgentius Fosseus Augustinianus. Lugd. Batav. 1681. 4.

In Nuptiis Serenissimae Principis Victoris Amadei Ducis Sabaudiae et Elisabethae Mariae Franciscae Infantis Lusitanae Epithalamium. Poema Heroico. Naõ tem lugar nem anno da Impressaõ, mas do caracter se conhece ser impresso em Italia, e sahio no anno de 1682. em que se ajustou este augusto Consorcio, que naõ teve efeito.

Carmina Selecta. Ulyssipone apud Michaelem Deslandes Typ. Reg. 1683. 8. He huma colleçaõ das suas Poesias Latinas da qual a mayor parte tinha sahido separada, que fez, e publicou o P. Antonio de Macedo da Companhia de Jesus, Irmaõ do Author, de quem em seu lugar fizemos larga memoria. Cinelli Bib. Volant. e o P. Niceron Mem. des Hom. Ilust. Tom. 31. pag. 338.

Discrizzione della Veneria del Ducu di Savoia 8. Sem lugar, nem anno da ediçaõ. He em Verso.

Clauis Augustiniana liberi arbitrij à servitute necessitatis concupiscentiae vindicati. Impresso em meya folha. He contra Noris, conforme escreve Cinelli na sua Bib. Volant.

 

Cathalogo das obras M. S

Lusiada de Luiz de Camoens, traduzida na lingua Latina M. S. 4. 2. Tom.

Esta traduçaõ, que consta de quasi dez mil versos correspondendo hum Latino a hum Portuguez, com igual fidelidade, que elegancia, compoz em Pariz no espaço de nove mezes para ser parto perfeito, cuja laborioza empreza intentou por insinuaçaõ do Excellentissimo Marquez de Niza D. Vasco Luiz da Gama Embaixador àquella grande Corte, quinto Neto do insigne Heróe Vasco da Gama glorioso argumento deste Poema. Naõ deixou perfeitamente limada esta obra como se vè do seu original em que alguns versos estaõ por acabar, certamente dignissima de sahir à luz publica para mayor credito do divino Camoens, por se lhe naõ diminuir em a menor parte o seu elevado espirito como se pode colher da primeira oitava do Poema.

Arma cano, celebresque viros qui á littore ponti

Occidui Lysij surgunt ubi maenia Regni

Per maria ante aliis nunquã tentata carinis

Ire vel extremos ultra potuère recessus

Taprobanes: bello egregii, fortesque periclis,

Plusquám humana ferat virtus, quam spondeat ausus,

Et nova regna inter gentes statuère remotas,

Quae tantùm factis sublimia in astra tulere.

Historia de la expedicion del Brazil para recuperar la Bahia escrita no anno de 1624. 4. Desta obra faz mençaõ o moderno addicionador da Bib. Occident. De Antonio de Leaõ. Tom. 2. Tit. 12. col. 676.

Liber de generibus, & differentiis stili tum Rhetorici, tum Poetici, tum Historici, tum Epistolaris. 8.

Vida do Irmaõ Domingos Joaõ Jesuita. 8. e tambem em Latim.

Scientia Rhetorica; escrita em Madrid. fol.

Scientia Poetica. Opus accuratissimum. fol. Esta obra foy dolosamente furtada em Madrid por diligencia dos seus emulos.

Guerras de los Españoles con los Francezes. Madrid. 4. Conserva-se na Livraria do Duque de Villa-hermosa.

Descriptio Poetica Palatii Madritensis Rusticani heroico carmine. Consta de tres mil Versos, e se guardava na Livraria do Conde Duque de Olivares.

Adversaria collecta ex omnibus operibus S. Augustini. Esta obra, em que tinha consumido muito tempo, e applicado summo disvello, como estivesse escrita em folhas dispersas, e com muitas interlinhas a queimou o Guardiaõ do Convento, em que assistia o Author, imaginando que eraõ inuteis aquelles fragmentos, cujo successo sentio excessivamente por considerar frustrada a applicaçaõ de tanto estudo, e o que era mais, diminuida a gloria, que delle podia resultar à doutrina de Santo Agostinho.

Vita D. Rosae Limensis Dominicanae. Foy a primeira que se escreveo, e se conserva na Bibliotheca do Convento da Minerva em Roma.

Historia do bello Lusitano libri duo. He composta no estilo de Tito Livio, a qual interrompeo, quando partio para Inglaterra com o Embaixador Joaõ Rodrigues de Sà, Conde de Penaguiaõ, e Camareiro mòr.

De Conciliis Universalibus, & particularibus. fol.

Liber apologeticus contra Caronem, & Valsium Romanae Ecclesiae adversarios. 4.

Calamitas erudita. 4.

Diatriba de opinione probabili. 4.

Dissertatio de Validitate Matrimonii Ethnicorum praesertim Tunchinensium barbarorum. 4. Desta obra faz mençaõ o moderno addicionador da Bib. Orient. De Ant. de Leaõ. Tom. 1. Tit. 14. col. 455.

Collationes D. Thomae, & Scoti. Tom. 3. Estava prompto para a impressaõ.

Prosper rediviuus contra Narratorem.

Accipiter, sive Sparaverius Rafrerii plumis vestitus, deplumatus, & viginti quinque errorum convictus.

Conciones viginti concionales in Librum Numem.

Panegyrico di Santa Chiara.

Quaestiones tres positivae pro dignitate, authoritate, & infallibilitate Sedis Apostolicae Romanae.

Augustinus Pontificius Romanus pro defensione Primatús Sedis Apostolicae Romanae ex locis ab Augustino decerptis.

Heroes Lusitani Gubernatores Indiae Orientalis cum suis elogiis Poeticis in quibus eorum gesta continentur.

Raynaldo Cardinali Estensi elogium. fol.

Francisco Cardinali Albizzi elogium.

Urbano VIII. elogium. Principia. Urbano VIII. Urbanissimo amaeniorum litterarum favo.

Reges Lusitaniae distichis expositi.

Elogium Illustrissimae Familiae D. Hortensiae Praenestrinae.

Egloga in qua fortunam queritur suam.

Decimas de un peccador, que al punto, que pecava era castigado por Dios. Saõ 6.

Alèm das Obras impressas, e M. S. recitou publicamente 53. Panegyricos, 60. Oraçoens Latinas, 32. Funebres, e 48. Poemas Epicos. Escreveo 123. Elegias, 115. Epitaphios, 212. Epistolas Dedicatorias, 700. Familiares, 2600. Poemas heroicos, 110. Odes, 3000. Epigramas. 4. Comedias Latinas, e huma Satyra em Castelhano.

 

[Bibliotheca Lusitana, vol. II]